Met pakweg 25 personen heeft de Kwaliteitskring Twente op 19 april 2017 het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) in Den Haag bezocht. Het NFI verricht forensisch onderzoek en staat regelmatig in de belangstelling.
Gepubliceerd: 01-05-17
Het NFI valt onder het Ministerie van Veiligheid en Justitie. In opdracht van Officier van Justitie, politie of buitenlandse instellingen produceert het NFI jaarlijkse 60000 producten (= zaakonderzoeken waaronder DNA-matches en grote zaken als MH 17). Het NFI doet aan waarheidsvinding door het verzamelen van data, feiten, getallen. Het verbinden van conclusies aan de resultaten van de waarheidsvinding ligt niet bij het NFI.
De dag bestond uit een aantal presentaties, een rondleiding en een workshop. Een diner in Enschede sloot de dag op smakelijke wijze af.
NFI Inleiding
Dhr Reinout Woittiez, Algemeen Directeur
Een van de grondleggers van het forensisch onderzoek in Nederland is Co van Ledden Hulsebosch, apotheker te Amsterdam. Hij verrichte op gestructureerde wijze onderzoek naar sporen. Dat begon met het veiligstellen van sporen op het plaats delict (PD) tot aan het gestructureerd onderzoeken van de sporen tot aan het leveren van feitelijke informatie aan justitie. Het vakjargon voor sporen is stukken van overtuiging (svo).
Het NFI verricht op wetenschappelijke basis forensisch onderzoek. Het NFI verzamelt data om meer te weten te komen welke sporen een bepaalde handelingen achterlaat. Een moderne manier om deze data te verzamelen is tijdens experimenten op festivals, bv Lowlands, waaraan veel vrijwilligers meedoen. Een voorbeeld van zo’n experiment is om de deelnemers te vragen om een kussensloop om een kussen te doen en vervolgens met dit kussen een pop te laten stikken. Vervolgens analyseert het NFI alle kussenslopen om na te gaan welk patroon van vingerafdrukken deze handelingen geven.
Voorkomen van contaminatie (= vermenging van dadersporen met slachtoffersporen en/of met sporen van justitiemedewerkers) is cruciaal om tot een juiste conclusie te komen. Deze term valt geregeld tijdens het bezoek.
Kwaliteit
Mw Daniëlle Plessius, Kwaliteitsmanager
Belangrijke kwaliteitsdoelen voor het NFI zijn: reproduceerbaarheid, excellentie (geen fouten), klant centraal. Belangrijke aspecten voor het NFI zijn om haar bevindingen tijdig en begrijpelijk te rapporteren. Het NFI zet wetenschappelijke methodes in en bevordert de deskundigheid bij diverse partijen om deze doelen te bereiken.
Het NFI voert diverse kwaliteitskeurmerken: ISO 17025 (test en kalibratie laboratoria (tbv diverse labs) en ISO 15189 (medisch tbv pathologie). Het NFI werkt aan ISO 17020 keurmerk (tbv PD). Sinds 1994 heeft het NFI een kwaliteitssysteem. Het huidige kwaliteitshuis gaat het NFI uitbouwen naar een kwaliteitspyramide met in de top ‘Total Quality’.
Een belangrijk punt is leren van incidenten. Dit vraagt om openheid. Het NFI heeft een incidentmeldpunt. Deze meldingen moeten uitgezocht en besproken worden met als doel mogelijke oplossingen vinden en structurele verbeteringen aanbrengen. In voorkomende gevallen kan een incident bij de Minister van Veiligheid en Justitie terechtkomen.
Introductie KKT
Onno Coster
Onno introduceerde de Kwaliteitskring Twente. Naast de introductie ging Onno in op de Golden Circle van Simon Sinek en op de samenhang tussen context van de organisatie, stakeholders en risico’s.
DNA databank voor strafzaken
Kees van der Beek, Beheerder DNA databank voor strafzaken
Deze presentatie ging dieper in op DNA onderzoek. De DNA databank voor strafzaken is wettelijk geregeld. Het NFI voert meer dan 100 matches per week uit. DNA is een persoonsgegeven en valt dus onder de wet bescherming persoonsgegevens. Het NFI laat regelmatig een privacy audit uitvoeren om te borgen dat de persoonsgegevens afdoende beschermd zijn.
Alleen ISO 17025 geaccrediteerde laboratoria mogen DNA profielen matchen. Bij een volledig DNA profiel is de random matchkans kleiner dan 10-9.
De EU kent geen centrale DNA databank. De DNA databank voor strafzaken is een zaak voor de EU lidstaten. De EU landen mogen geautomatiseerd zoeken in elkaars DNA databanken. Op dit moment is deze automatische uitwisseling geregeld met 22 landen. Het zoeken betreft alleen de DNA profielen, niet de persoons- of zaakgegevens. Bij een match kunnen de persoons- en zaakgegevens alsnog opgevraagd worden via een rechtshulpverzoek.
De rondleiding ging langs een aantal afdelingen:
DNA profielen
Hier viel de hoge mate van automatisering op waarmee uit een monster (bv wangslijm) DNA wordt geëxtraheerd, geprofileerd en opgeslagen. Het DNA-profiel kan worden gematcht en opgenomen worden in de DNA-databank. Opname in de DNA-databank gebeurt alleen als het om een dader gaat die veroordeeld wordt tot een aantal jaren gevangenis voor een misdrijf. Deze opname in de DNA-databank is wettelijk geregeld. Om contaminatie te vermijden vinden de bewerkingen van het DNA van slachtoffer en dader in gescheiden ruimtes plaats. Het DNA-materiaal wordt geconditioneerd opgeslagen (-80o C) met een automatisch systeem om het materiaal op te slaan en terug te halen. Bewaartermijn: 80 jaar.
Pathologisch onderzoek
Hierbij onderzoekt een patholoog-anatoom in het bijzijn van de politie een stoffelijk overschot van top tot teen. Elke stap in dit onderzoek wordt gedocumenteerd en de meeste organen worden bemonsterd. Deze monsters worden verder onderzocht op sporen, bv op aanwezigheid van toxische stoffen. Een pathologisch onderzoek duurt 4 tot 8 uur. Na afloop van het onderzoek gaat het stoffelijk overschot terug naar de politie.
Explosie en explosievenonderzoek
Op deze afdeling verricht ca 250 onderzoeken per jaar naar explosies en explosieven. Onder explosieven vallen o.m. illegaal vuurwerk en ‘pizzabommen’. Deze ‘pizzabommen’ hebben de vorm van een schijf en worden gebruikt om geldautomaten op te blazen.
Schotsporen
Deze afdeling onderzoekt de aanwezigheid van kruitsporen op bv kleding van slachtoffers en daders. Om contaminatie zoveel mogelijk tegen te gaan worden de objecten van de dader in een andere ruimte onderzocht dan de slachtofferobjecten. Verder nemen de medewerkers maatregelen om te voorkomen dat zij onbedoeld kruitsporen overbrengen op de te onderzoeken stukken.
Milieuonderzoek
Deze afdeling verricht onderzoek naar milieudelicten. Een bekende case is de Probo Koala. Zij werken risicogebaseerd: als het even kan brengen de deskundigen het proces in beeld zodat zij in kunnen schatten welke stoffen zij kunnen aantreffen.
In een tweetal parallelle workshops werden de thema’s ‘Risicogebaseerd Kwaliteitsmanagement’ en ‘Uniforme Werkwijze’ verder besproken. Dit zijn universele thema’s in kwaliteitsmanagementland. Niet alleen zijn ze actueel bij het NFI maar ook in de industrie en andere sectoren.
Onno, Rick: bedankt voor de organisatie van deze buitengewoon interessante en leerzame College Tour en voor de uitstekende verzorging tijdens de busreis.
De redactiecommissie bedankt Rob Olde Dubbelink voor het maken van dit verslag.
